Đồng đẳng giúp bạn làm giàu nhanh chóng!

1. Đồng đẳng

Đồng đẳng là những hợp chất hữu cơ có

• Công thức phân tử (CTPT) hơn/kém nhau 1 hay nhiều nhóm metylen –CH₂– *
• Công thức cấu tạo (CTCT) tương tự nhau nên tính chất hoá học tương tự nhau

*vì chênh lệch nhau nhóm –CH₂– (M = 14) nên khối lượng phân tử (KLPT) của các chất đồng đẳng cứ lần lượt chênh nhau 14 (toán học nói tạo nên một cấp số cộng với công sai d = 14).

1.1. Ví dụ các chất đồng đẳng với methane CH₄

🍒 CH₄ —^+CH2→ C₂H₆ —^+CH2→ C₃H₈ —^+CH2→ C₄H₁₀ —^+CH2→ C₅H₁₂ —^+CH2→ C₆H₁₄ —^+CH2→ ……

Các chất trên (CH₄, C₂H₆, C₃H₈, C₄H₁₀, C₅H₁₂, C₆H₁₄, …..) là các chất đồng đẳng. Người ta đặt tên là DÃY ĐỒNG ĐẲNG CỦA METHANE (nghĩa là các chất hơn methane một/nhiều nhóm CH₂ và có tính chất hóa học tựa methane). Người ta cũng đặt tiếp tên cho gọn là ALKANE và đưa ra công thức chung của chúng là C_nH_2n+2 (n≥1).

🍒 Hãy nhìn tiếp KLPT xem, đương nhiên thế này nè

CH₄ (M=16) —⁺¹⁴→ C₂H₆ (30) —⁺¹⁴→ C₃H₈ (44) —⁺¹⁴→ C₄H₁₀ (58) —⁺¹⁴→ C₅H₁₂ (72) —⁺¹⁴→ C₆H₁₄ (86) —⁺¹⁴→ …..

🍒 Nhưng cái khó nhìn ra hơn là chúng phải có CTCT tựa methane mới được.

1.1.1. Methane có CTCT như thế này nè

1.1.2. Các chất C₂H₆, C₃H₈, C₄H₁₀, …. cũng phải có cấu tạo tựa CH₄;

tức quanh Carbon chỉ có liên kết đơn. Hãy xem CTCT của chúng như sau

1.1.3. Tên gọi của các chất đồng đẳng này cũng na ná nhau

Hãy xem và suy ngẫm:

Methane – Ethane – Propane – Butane – … – Ankane

1.2. Ví dụ các chất đồng đẳng với ethene C₂H₄

🍒 C₂H₄ —^+CH2→ C₃H₆ —^+CH2→ C₄H₈ —^+CH2→ C₅H₁₀ —^+CH2→ C₆H₁₂ —^+CH2→ ……

Các chất trên (C₂H₄, C₃H₆, C₄H₈, C₅H₁₀, C₆H₁₂, …..) là các chất đồng đẳng. Người ta đặt tên là DÃY ĐỒNG ĐẲNG CỦA ETHENE (nghĩa là các chất hơn ethene một/nhiều nhóm CH₂ và có tính chất hóa học tựa ethene). Người ta cũng đặt tiếp tên cho gọn là ALKENE và đưa ra công thức chung của chúng là C_nH_2n (n≥2).

🍒 Hãy nhìn tiếp KLPT xem, đương nhiên thế này nè

C₂H₄ (M=28) —⁺¹⁴→ C₃H₆ (42) —⁺¹⁴→ C₄H₈ (56) —⁺¹⁴→ C₅H₁₀ (70) —⁺¹⁴→ C₆H₁₂ (84) —⁺¹⁴→ …..

🍒 Nhưng cái khó nhìn ra hơn là chúng phải có CTCT tựa ethene mới được.

1.2.1. Ethene có CTCT như thế này nè

1.2.2. Các chất C₃H₆, C₄H₈, C₅H₁₀, …. cũng phải có cấu tạo tựa C₂H₄;

tức có 1 liên kết đôi C=C. Hãy xem CTCT của chúng như sau

1.2.3. Tên gọi của các chất đồng đẳng này cũng na ná nhau

Hãy xem rồi suy ngẫm:

Ethene – Propene – Butene – Pentene – … – Alkene

1.3. Ví dụ các chất đồng đẳng với ethyne C₂H₂

🍒 C₂H₂ —^+CH2→ C₃H₄ —^+CH2→ C₄H₆ —^+CH2→ C₅H₈ —^+CH2→ C₆H₁₀ —^+CH2→ ……

Các chất trên (C₂H₂, C₃H₄, C₄H₆, C₅H₈, C₆H₁₀, …..) là các chất đồng đẳng. Người ta đặt tên là DÃY ĐỒNG ĐẲNG CỦA ETHYNE (nghĩa là các chất hơn ethyne một/nhiều nhóm CH₂ và có tính chất hóa học tựa ethyne). Người ta cũng đặt tiếp tên cho gọn là ALKYNE và đưa ra công thức chung của chúng là C_nH_{2n – 2} (n≥2).

🍒 Hãy nhìn tiếp KLPT xem, đương nhiên thế này nè

C₂H₂ (M=26) —⁺¹⁴→ C₃H₄ (40) —⁺¹⁴→ C₄H₆ (54) —⁺¹⁴→ C₅H₈ (68) —⁺¹⁴→ C₆H₁₀ (82) —⁺¹⁴→ …..

🍒 Nhưng cái khó nhìn ra hơn là chúng phải có CTCT tựa ethyne mới được.

1.3.1. Ethyne có CTCT như thế này nè

1.3.2. Các chất C₃H₄, C₄H₆, C₅H₈, …. cũng phải có cấu tạo tựa C₂H₂;

tức có 1 liên kết ba C≡C. Hãy xem CTCT của chúng như sau

1.3.3. Tên gọi của các chất đồng đẳng này cũng na ná nhau

Hãy xem rồi suy ngẫm:

Ethyne – Propyne – But-1-yne – But-2-yne – … – Alkyne

1.4. Ví dụ các chất đồng đẳng với methanol CH₃OH

🍒 CH₃OH —^+CH2→ C₂H₅OH —^+CH2→ C₃H₇OH —^+CH2→ C₄H₉OH —^+CH2→ C₅H₁₁OH —^+CH2→ ……

Các chất trên (CH₃OH, C₂H₅OH, C₃H₇OH, C₄H₉OH, C₅H₁₁OH, …..) là các chất đồng đẳng. Người ta đặt tên là DÃY ĐỒNG ĐẲNG CỦA ETHANOL (nghĩa là các chất hơn/kém ethanol một/nhiều nhóm CH₂ và có tính chất hóa học tựa ethanol). Người ta cũng đặt tiếp tên là ALKANOL (alcohol no-đơn chức-mạch hở) và đưa ra công thức chung của chúng là C_nH_2n+1OH (n≥1).

🍒 Hãy nhìn tiếp KLPT xem, đương nhiên thế này nè

CH₃OH (M=26) —⁺¹⁴→ C₂H₅OH (40) —⁺¹⁴→ C₃H₇OH (54) —⁺¹⁴→ C₄H₉OH (68) —⁺¹⁴→ C₅H₁₁OH (82) —⁺¹⁴→ …..

🍒 Nhưng cái khó nhìn ra hơn là chúng phải có CTCT tựa ethanol mới được.

1.4.1. Ethanol có CTCT như thế này nè

1.4.2. Các chất CH₃OH, C₃H₇OH, C₄H₉OH, …. cũng phải có cấu tạo tựa C₂H₅OH;

tức toàn 1 liên kết đơn và 1 nhóm -OH. Hãy xem CTCT của chúng như sau

1.4.3. Tên gọi của các chất đồng đẳng này cũng na ná nhau

Hãy xem rồi suy ngẫm:

Methanol – Ethanol – Propan-1-ol – .. – Alkanol

---

2. Các dãy chất đồng đẳng học trong lớp 11 SGK mới

2.1. Gồm các dãy đồng đẳng sau

1. Dãy đồng đẳng của methane CH₄, gọi là ALKANE C_nH_2n+2 (n≥1)
2. Dãy đồng đẳng của ethene-ethylene CH₂=CH₂, gọi là ALKENE C_nH_2n (n≥2)
3. Dãy đồng đẳng của ethyne-acetylene CH≡CH, gọi là ALKYNE C_nH_2n–2  (n≥2)
4. Dãy đồng đẳng của benzene C₆H₆, C_nH_2n–6 (n≥6)
5. Dãy đồng đẳng của ethanol C₂H₅-OH, gọi là ALKANOL C_nH_2n+1OH (n≥1)

2.2. 40 đồng đảng trong băng cướp

Tới đây mình thấy 40 kẻ đồng đảng trong băng cướp mà Alibaba đã gặp có

• tính chất tương tựa nhau (đều là những kẻ xấu)
• bản thân chúng hơn/kém nhau 1 đặc điểm nào đó (bé có phát hiện ra hơn/kém chỗ nào không? Hãy ghi lại trong phần comment bên dưới nha bé)

---

3. Liên kết nhanh

Đọc thêm các bài viết của Hóa lớp 11 tại đây.

Viết bởi Đỗ Trọng Toan từ W3chem.com

Mình là người tự thực hiện toàn bộ dự án này – bao gồm xây dựng trang web, viết nội dung, tìm tài liệu tham khảo, trả lời câu hỏi bạn gởi về. Vui lòng xem xét QUYÊN GÓP để hỗ trợ W3chem CHỈ BẰNG CÁCH CHIA SẺ BÀI VIẾT NÀY LÊN MẠNG XÃ HỘI; bởi vì trong tương lai, bạn sẽ cho mình nhiều thời gian để làm việc trên W3chem, cũng có nghĩa bạn nhận thêm nhiều nội dung mới nhanh hơn tại đây.😍 🥰 😘

Mình cảm ơn bạn rất nhiều ⤵