Cách xác định qui tắc cư xử của phản ứng thuận nghịch

Phản ứng thuận nghịch ứng xử như thế nào theo chiều thuận, chiều nghịch? Đó là câu hỏi bạn sẽ được giải đáp trong bài viết sau.

1. Phản ứng tỏa, thu năng lượng

Có một số phản ứng cần phải thu năng lượng từ bên ngoài mới xảy ra; ngược lại có phản ứng khi xảy ra, lại phóng thích năng lượng ra bên ngoài.

• Phản ứng thu năng lượng được gọi chung là phản ứng thu nhiệt.
• Phản ứng tỏa năng lượng được gọi chung là phản ứng tỏa nhiệt.

2. Qui tắc cư xử của phản ứng thuận nghịch

2.1. Bạn cần biết 😁

• Nồng độ chất phản ứng giảm dần; ngược lại, nồng độ chất sản phẩm tăng dần
• Mũi tên từ trái sang phải → là chiều thuận
• Mũi tên ngược lại ← là chiều nghịch
• Kí hiệu –ΔH là phản ứng tỏa nhiệt ⇒ làm nhiệt môi trường tăng 
• Kí hiệu +ΔH là phản ứng thu nhiệt ⇒ làm nhiệt môi trường giảm

2.2. Với phản ứng có chất khí, p.V = n.R.T ⇒ p = (n : V) x RT

• p là áp suất khí (atm)
• V là thể tích khí (lit)
• n là số mol khí (mol)
• R là hằng số khí và bằng 22,4 / 273
• T (với T = t⁰ + 273), phản ứng thực hiện ở nhiệt độ t⁰ xác định
• RT là hằng số, vậy p chỉ phụ thuộc vào trị (n : V) | thấy p tỉ lệ thuận với n; tỉ lệ nghịch với V; do đó
  • nếu V = const ⇒ n tăng sẽ làm p tăng ; và ngược lại
  • nếu n = const ⇒ V tăng sẽ làm p giảm ; và ngược lại

3. Hiểu cư xử của phản ứng thuận nghịch

1N_2 (khí) + 3H_2 (khí) ⇄ 2NH_3 (khí) ; –ΔH

Nếu đi theo chiều thuận 1N₂ + 3H₂ → 2NH₃ -ΔH ; thì phản ứng sẽ

• tỏa nhiệt (do -ΔH) ⇒ làm tăng nhiệt độ môi trường
• mol khí gỉam (từ 4 mol khí → 2 mol khí) ⇒ làm giảm áp suất
• làm giảm nồng độ chất phản ứng N₂ và H₂
• làm tăng nồng độ chất sản phẩm NH₃

Nếu đi theo chiều nghịch NH₃ → 1N₂ + 3H₂ +ΔH ; thì phản ứng sẽ

• làm giảm nhiệt độ môi trường
• làm tăng áp suất
• làm tăng nồng độ chất sản phẩm N₂ và H₂
• làm giảm nồng độ chất phản ứng NH₃

Bây giờ bạn có bảng tổng kết phản ứng 1N₂ + 3H₂ ⇄ 2NH₃ ; -ΔH cư xử như sau

chiều thuận là chiều làm	chiều nghịch là chiều làm
tăng t0 môi trường	giảm t0 môi trường
giảm áp suất khí	tăng áp suất khí
giảm N2 và H2	tăng N2 và H2
tăng NH3	giảm NH3

4. Hiểu cư xử của phản ứng thuận nghịch

C _(rắn) + 1CO_{2 (khí)} ⇄ 2CO _(khí) ; –ΔH

Nếu đi theo chiều thuận C _(r) + 1CO_{2 (k)} → 2CO _(k) -ΔH ; thì phản ứng sẽ

• tỏa nhiệt (do -ΔH) ⇒ làm tăng nhiệt độ môi trường
• mol khí tăng (từ 1 mol khí → 2 mol khí ; chú ý C-rắn nên không tính) ⇒ làm tăng áp suất
• làm giảm nồng độ chất phản ứng CO₂
• làm tăng nồng độ chất sản phẩm CO

Nếu đi theo chiều nghịch 2CO _(k) → C _(r) + 1CO_{2 (k)} +ΔH ; thì phản ứng sẽ

• thu nhiệt (do -ΔH) ⇒ làm giảm nhiệt độ môi trường
• mol khí gỉam (từ 2 mol khí → 1 mol khí ; chú ý C-rắn nên không tính) ⇒ làm giảm áp suất
• làm giảm nồng độ chất phản ứng CO
• làm tăng nồng độ chất sản phẩm CO₂

Bây giờ bạn có bảng tổng kết phản ứng C _(rắn) + 1CO_{2 (khí)} ⇄ 2CO _(khí) ; -ΔH cư xử như sau

chiều thuận là chiều làm	chiều nghịch là chiều làm
tăng t0 môi trường	giảm t0 môi trường
tăng áp suất khí	giảm áp suất khí
giảm CO2	tăng CO2
tăng CO	giảm CO

5. Phản ứng thuận nghịch có số mol khí hai vế bằng nhau

1H_2 (khí) + 1I_{2 (khí)} ⇄ 2HI _(khí)

Fe₂O_3(rắn) + 3CO _(khí) ⇄ 2Fe _(rắn) + 3CO_2(khí)

---

Chia sẻ bài viết lên mạng xã hội

Nếu có câu hỏi hoặc ý tưởng mới, hãy lưu lại trong phần bình luận bên dưới Bạn nhé! Thắc mắc và ý tưởng của Bạn luôn tuyệt vời.