Tinh dầu thiên nhiên và hóa chất có mùi bắt chước

Tinh dầu rẻ quá bà con ơi. Kho xả lỗ luôn đây. Chỉ vài chục K một chai 500ml (0,5 lít) tinh dầu xả hoặc tinh dầu quế. Mại dzô….

Rẻ quá bạn ơi! Nhưng nếu là sự thật thì các nhà sản xuất tinh dầu buồn lắm.

1. Tinh dầu là gì?

Tinh dầu là hỗn hợp nhiều hợp chất hóa học thiên nhiên (có mùi, vị cay, nồng, đắng, … tùy các chất hóa học thành phần). Các chất hóa học này được sinh ra tùy thuộc loại cây, giống cây, vùng đất trồng cây đó. Bạn có biết cùng 1 củ gừng nhưng trồng ở Nghệ An thì ôi thôi, cay hơn nhiều so với củ gừng mình mua ngoài chợ ở Sài Gòn; bạn thử 1 lần là biết liền, nhưng coi chừng mua trúng gừng dỏm nha!.

Từ đó, người ta phân loại tinh dầu dựa trên thành phần hợp chất hóa học có trong tinh dầu, cụ thể chia 4 loại:

1. Tinh dầu có thành phần là các hợp chất aliphatic.
2. Tinh dầu có thành phần là các terpen và những dẫn chất của chúng.
3. Tinh dầu có thành phần là các dẫn chất có vòng benzen.
4. Tinh dầu có thành phần pha tạp.

2. Tinh dầu có ở đâu trong tự nhiên?

Tinh dầu từ có trong thực vật (chủ yếu) và động vật:

• Trong thực vật, đặc biệt có nhiều một số họ: Cần, Cúc, Bạc hà, Long não, Sim, Cam, Gừng, … Tinh dầu có trong tất cả các bộ phận của cây, tập trung nhiều nhất ở bộ phận nào là tùy họ. 🍊🌹🍓🎄
• Một số động vật như Hươu xạ, Cà cuống. 🦂🪲

3. Tinh dầu có tác dụng thế nào?

Dùng làm thuốc

Một số tinh dầu và dược liệu chứa tinh dầu có tác dụng:

Trên đường tiêu hoá: Kích thích tiêu hoá (Gừng, Riềng, Tía tô, Kinh giới…), lợi mật, thông mật.

Kháng khuẩn và diệt khuẩn trên đường hô hấp như tinh dầu bạch đàn, bạc hà; Trên đường tiết niệu như tinh dầu hoa cây Barosma betulina.

Kích thích thần kinh trung ương như Đại hồi (chứa tinh dầu anethol).

Chống viêm, làm lành vết thương, sinh cơ, … khi sử dụng ngoài da như tinh dầu Tràm.

Tác dụng diệt ký sinh trùng

Trị giun: Tinh dầu giun, santonin.

Trị sán: Thymol,

Diệt ký sinh trùng sốt rét: Artemisinin.(Thanh hao hoa vàng)

Một số dùng làm thuốc.vừa ở dạng dược liệu vừa sử dụng dạng tinh dầu như quế, hồi, đinh hương, tiểu hồi, bạc hà, hạt mùi, bạch đàn  Nhưng cũng có những dược liệu chỉ sử dụng tinh dầu như: Long não, màng tang, dầu giun v.v.. Và cũng có rất nhiều dược liệu chứa tinh dầu chỉ sử dụng dược liệu để làm thuốc mà không sử dụng tinh dầu như đương qui, bạch truật, thương truật, phòng phong v.v..

Dùng trong thực phẩm:

Bảo quản thực phẩm, làm cho thực phẩm có mùi thơm, kích thích dây thần kinh vị giác giúp ăn ngon miệng. Ngoài ra còn kích thích tiết dịch vị giúp cho sự tiêu hoá thức ăn dễ dàng.

Một số tinh dầu và thành phần tinh dầu được dùng làm thơm bánh kẹo, các loại mứt, đồ đóng hộp …: vanilin, menthol, eucalyptol v.v..

Một số dùng để pha chế rượu mùi: Tinh dầu hồi, tinh dầu đinh hương…

Một số được dùng trong kỹ nghệ pha chế đồ uống: Tinh dầu vỏ cam, chanh …

Một số tinh dầu được dùng trong kỹ nghệ sản xuất chè, thuốc lá: Tinh dầu Bạc hà, hoa nhài, hạt mùi…

Dùng trong nước hoa, xà phòng

Nếu là ngành nước hoa cao cấp, họ phải dùng tinh dầu thiên nhiên; thậm chí tinh dầu đó phải lấy từ giống cây chọn lọc và phải ở vùng đất thích hợp.

Nước hoa lề đường hoặc chất lau chùi, xà phòng, tinh dầu chai vài lít giá bèo dùng chất thơm tổng hợp hoặc bán tổng hợp bắt chước “tinh dầu”; nhất là hàng trôi nổi trên thị thường.

4. Tách lấy tinh dầu từ thực vật thế nào?

“Nước cốt gừng mẹ làm” là cách lấy tinh dầu rẻ tiền và thân thiện nhất!

Mẹ thường lấy nước cốt gừng bằng cách: giã nhuyễn gừng, rồi cho vào vài giọt nước (vì nếu không thêm nước vào mà vắt luôn thì chắc chỉ vài giọt và rất khó). Nước cốt gừng thu được có lẫn tinh dầu gừng và cả nước; nhưng đương nhiên, hàm lượng tinh dầu không nhiều; do các hợp chất hóa học nằm sâu bám chặt bên trong củ gừng.

Trong sản xuất, đương nhiên người ta không thể vắt lấy tinh dầu như “Nước cốt gừng mẹ làm”.

Các nhà Hóa học và Kĩ sư đã thiết kế ra vài phương pháp lấy tinh dầu sau:

1. Phương pháp chưng cất lôi cuốn hơi nước.
2. Phương pháp chiết xuất bằng dung môi.
3. Phương pháp ướp.
4. Phương pháp ép.

Trong đó, lôi cuốn hơi nước là cách mình biết.

Chưng cất lôi cuốn hơi nước để lấy tinh dầu trong công nghiệp

[1] Người ta sẽ đun sôi nguyên liệu cùng với H₂O. Khi nước sôi bay lên thành hơi, nó cũng tình cờ lôi cuốn theo các hợp chất hóa học trong tế bào thực vật (mình nhớ các hợp chất hữu cơ rất dễ bay hơi mà _ Hóa 11). Dòng hơi nước có mang theo tinh dầu thoát ra theo ống (ống được làm lạnh) ngưng tụ quay lại dạng lỏng rớt vào bình chứa; nhưng do tinh dầu nhẹ hơn nước, nên chúng nổi lềnh bềnh trên bề mặt hỗn hợp.

[2] Bây giờ, người ta dùng hệ thống chiết, để tách riêng tinh dầu và nước ra. Tinh dầu thu được chúng mình gọi là TINH DẦU THÔ.

[3] Từ tinh dầu thô, người ta còn phải xử lý thêm nhiều công đoạn …bla bla bla… để ra được TINH DẦU TINH.

(Nói vài dòng vậy đó, nhưng thực tế không phải dễ đâu nha!)

[4] Sau đó, họ phải pha thêm dầu nền vào để ra thành phẩm bán cho mình xài. Dầu nền ở đây có tác dụng:

-Tăng thể tích sản phẩm để giảm giá thành (chứ 1 lọ Tinh dầu tinh mà bán thì sao còn tiền để sản xuất!).

-Bảo quản giúp tinh dầu không bị hư.

-Giảm kích ứng khi ta bôi sản phẩm lên da, hoặc khi hít vào cơ thể; vì tinh dầu tinh rất đậm đặc, mùi nồng.

(Dầu nền là gì, mình phải hỏi từ nhà sản xuất)

Kết hợp nhiều loại tinh dầu có mùi khác nhau để tạo nước hoa

Nếu bạn có khứu giác siêu phàm, óc tưởng tượng và nhiều kinh nghiệm sống; bạn có thể kiếm được việc nhẹ nhàng nhưng rất cao sang, rất nhiều tiền …đó là NGHỀ NGỬI MÙI NƯỚC HOA. Bạn chỉ ngửi … ngửi và … tiếp tục ngửi; …

nhưng cái khó (mà rất ít người làm được) là phân biệt được sự khác nhau giữa các mùi (thông thường, mũi ta hết phân biệt được mùi tinh dầu sau 30 giây hít vào!); rồi đưa ra đề nghị tăng giảm mùi nào đó (chỉ cần thay đổi chút xíu tỉ lệ là đã ra mùi nước hoa khác, có thể khiến bao người mê say; nhưng cũng có thể bị chê tới tấp luôn) và cuối cùng, đánh giá mùi nước hoa đó có làm người tiêu dùng mê mệt không? …để đem sản xuất bán kiếm tiền.

Khi thành phần mỗi mùi hương tinh dầu đã xác định chính xác; sẽ thành công thức của nhà sản xuất. Đây là bí kíp bí mật vì giúp nhà sản xuất tồn tại hay phá sản.

Bạn thấy sao, có nên đầu tư cho nghề này không?

5. Khi cái gì cũng là “Tinh dầu”

Có nên dùng tinh dầu bán cả can 2 lit quảng cáo để lau nhà tiệt trùng?

Nước hoa lề đường, vài chục ml – quá nhiều nhưng giá quá rẻ

Tác dụng phụ nào của hóa chất bắt chước mùi của tinh dầu?

6. Lời kết

Hy vọng bài viết trên giúp bạn sáng tỏ nhiều điều; mong bạn tìm hiểu kĩ và lựa chọn cho mình các sản phẩm tinh dầu thật và chất lượng.

Nếu còn điều gì băn khoăn, mình mời bạn viết vào phần comment bên dưới.

Trân trọng.